Tüketici Senetleri
Tüketici senedi, bir mal veya hizmet alımı karşılığında, tüketici tarafından düzenlenip satıcı veya sağlayıcıya verilen özel bir senet türüdür.
Tüketici senetleri, 6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK) ve 6098 sayılı Türk Borçlar Kanunu kapsamında düzenlenmiştir. Tüketici senetlerini, diğer kambiyo senetlerinden ayıran en önemli özelliği, şekli ve el değiştirmesinde geçerli ve zorunlu olan yöntemdir. Yasanın aradığı şekil şartına uygun düzenlenmeyen bir tüketici senedi geçersizdir. Geçersizliğinin tespiti için dava açılması gerekir.
Tüketici sıfatını taşıyan alıcının, beyaz eşya, mobilya, araç, konut, telefon vb. ürün alımında, ödeme taksitle yapılacaksa satıcıya veya sağlayıcıya verilen nama yazılı senet türüdür. Tüketicinin mal veya hizmet alımından verdiği tüketici senedi, ticari nitelikte olmadığından, sosyal hukuk devleti ilkesi gereğince tüketiciyi korumaya yönelik özel hükümlere tabidir. Alıcı tarafın aldığı mal ve hizmet taciri mahiyette ise alıcı, artık tüketici senetlerinin sağladığı avantajları kullanamaz. Galerisine araç alan bir otomotivci veya mobilya mağazasına mobilya alan bir mobilyacının tüketici senedi hükümlerinden istifade etmesi mümkün değildir.
6502 sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun’unun 4. maddesi gereğince, tüketici senedinin geçerlilik şartları şunlardır:
1- Taksitli satışlarda her taksit için ayrı ayrı senet düzenlenmelidir. Toplam borç için tek bir senet alınamaz. Aksi halde senet geçersiz olur.
2- Her senette taksit tutarı ve vade tarihi açıkça belirtilmelidir.
3- Senet düzenlenmesi ile tüketici aleyhine ilave faiz, masraf, avukatlık ücreti, cezai şart, veya komisyon gibi ek yükler getirilemez.
4- Satıcı veya sağlayıcı, boş (imzalanmış ama doldurulmamış) tüketiciden senet alamaz. Tüketiciden alınan boş senetler hukuken geçersizdir.
5- Tüketici senedi, emre yazılı düzenlenemez; ciro edilemez.
6- Nama yazılı olmalı ve "tüketici işlemi karşılığıdır" ibaresi taşımalıdır. Tüketici senedi emre yazılı düzenlenirse geçersiz olur.
Yukarıda yer alan şartları taşımayan tüketici senetlerinin iptali için açılacak davalar Tüketici Mahkemelerinin görev alanına girmektedir. Bu tarz davalarda “tüketici lehine yorum ilkesi” geçerlidir. Kanun koyucu, ekonomik olarak daha güçsüz durumda olan tüketiciyi korumayı amaçlamıştır.
Tüketici senedinin üçüncü şahsa devri, alacağın temliki hükümlerine tabiidir. Senet borçlusuna karşı kambiyo senetleri için geçerli olan “mücerretlik ilkesi” tüketici senetleri için geçerli değildir. Tüketici senedi borçlusu, temel ilişkiden kaynaklanan savunmalarını, senedi temlik almış olan üçüncü şahsa karşı ileri sürme hakkına sahiptir.
Yorumlar